| Skolyoz; omurgada düz bir hat olarak uzanan yapının, bozulması sonucu sağ veya sol yöne doğru eğrilmesi şeklinde görülen bir hastalıktır. Skolyoz hastalığında, omurlar sağ veya sol tarafa doğru yer değiştirir veya kendi ekseninde de dönebilmektedir. Bu tür bir hastalıkta omurgaya arkadan bakıldığında, bu hastalığı taşıyan kişinin, bazen düz bir şekilde durduğunda dahi omurga eğriliği fark edilebilmektedir. Ancak bu durum her zaman çok net olarak görülmez, fakat kişi öne doğru eğildiğinde kontrol edildiği zaman ya da röntgen, BT, MR filmlerine bakıldığı zaman anlaşılır. Skolyozu özetle açıklayacak olursak; insan omurgasında oluşan yapısal bir bozulma durumudur. Bu bozulma genetik faktörlere bağlı olarak, doğuştan olabildiği gibi, bazen hastalık ya da omurgaya etki eden travma sonucu sonradan da olabilir. Skolyoz hastalığının birkaç türü bulunmaktadır. Skolyoz türleri hakkında bilgiler özet olarak aşağıda açıklanmıştır.
İdiopatik Skolyoz Türü:
En çok görülen skolyoz çeşidi olmasına rağmen, oluşum nedeni bugüne kadar henüz belirlenememiştir. Bu nedenle "idiopatik" olarak adlandırılır. Skolyozun bu türü, en çok genç kızların ergenlik evresinin hızlı büyüme çağında görülür. İdiopatik skolyozun oluşum nedeni olarak daha çok aile ve genetik etkenlere bağlı olduğu sanılıyor. Omurganın bir tarafa doğru eğilim şekli 'yılan kıvrımı' ya da 'hilal ay' biçimini andırabilir. Omurların bu şekilde eğilmesinden ayrı olarak, kendi etrafında dönmesi en hafif formları dahil olarak tüm idiopatik skolyozlarda görülmektedir. Omurların bu şekildeki dönüşleri sırt ya da belde asimetrik çıkıntı olmasına da yol açar.
Travmatik Skolyoz Türü:
Bu tür skolyoz, hastanın omurga bölgesine etki eden bir travma neticesinde, omurgada oluşan bir kırık veya aşınma nedeniyle ortaya çıkmış olabilir.
Nöromusküler Skolyoz Türü:
Bu skolyoz türünün oluşumun altında yatan sebep bir sinir veya kas hastalığı olabilir. Buna sebep olan sinir hastalığı da beyin ya da omurilikten dolayı olabilir. Mesela bu durum serebral palsi, çocuk felci, meningomyelosel ve bir çeşit felç hastalığı türü olan çocuk hastalarda nöromusküler skolyoz şeklinde görülebilir. Buna sebebiyet veren kas hastalıkları, genellikle çocukluk ve daha sonraki evrelerde görülen hastalıklardır.
Konjenital Skolyoz Türü:
Çocuğun anne karnındaki gelişimi sırasında oluşan omurganın çelişik durumuna bağlı olarak, doğuştan bir skolyoz türüdür. Konjenital skolyoz hastalığı türünde özellikle ilk senelerde hızlı bir ilerleme görülür. Bundan dolayı erken dönemlerde oluşan konjenital skolyozun hastalığının tedavisi için çocuğun daha küçük olan yaşlarında cerrahi müdahale gerekebilir.
Diğer Skolyoz Türleri:
Skolyozun yukarıda belirtilen ana türlerinin yanı sıra, bazı diğer türleri de bulunmaktadır. Bunlar arasında:- Fonksiyonel Skolyoz: Omurganın kendisinde bir bozukluk olmamasına rağmen, vücudun diğer bölgelerindeki sorunlar nedeniyle ortaya çıkar. Örneğin, bacak uzunluklarındaki farklar veya kas spazmları.
- Dejeneratif Skolyoz: Genellikle yaşlı bireylerde görülür ve omurgadaki dejeneratif değişiklikler sonucu ortaya çıkar. Bu tür skolyoz, omurgadaki disklerin ve eklemlerin yaşlanması ve aşınması sonucu oluşur.
- Sendromik Skolyoz: Bu tür skolyoz, belirli sendromlar veya genetik hastalıklarla ilişkilidir. Örneğin, Marfan sendromu veya Ehlers-Danlos sendromu gibi bağ dokusu hastalıkları.
Skolyozun Belirtileri ve Tanısı:
Skolyozun belirtileri kişiden kişiye değişebilir ve eğriliğin derecesine bağlı olarak farklılık gösterebilir. Yaygın belirtiler arasında:- Omuzların veya kalçaların asimetrik duruşu
- Bir omuzun diğerinden daha yüksek olması
- Belde veya sırtta belirgin bir çıkıntı
- Öne eğildiğinde omurganın eğriliğinin belirginleşmesi
Skolyoz tanısı genellikle fiziksel muayene ve görüntüleme testleri (röntgen, MRI, BT) ile konur. Erken tanı ve tedavi, skolyozun ilerlemesini önlemek ve yaşam kalitesini artırmak için önemlidir.
Sonuç:
Skolyoz, omurganın yapısal bir bozukluğu olup, çeşitli türleri ve nedenleri bulunmaktadır. İdiopatik, travmatik, nöromusküler ve konjenital skolyoz en yaygın türlerdir. Erken tanı ve uygun tedavi yöntemleri ile skolyozun ilerlemesi kontrol altına alınabilir ve hastaların yaşam kalitesi artırılabilir. Skolyoz belirtileri fark edildiğinde, bir sağlık profesyoneline başvurmak önemlidir.
|
